Wstęp: czym jest proces karny i jakie są prawa podejrzanego?
Wstęp: czym jest proces karny i jakie są prawa podejrzanego?
Proces karny to jedna z najważniejszych procedur, wynikających z systemu prawnego poszczególnych państw. Jest to proces, który ma na celu stwierdzenie faktu popełnienia przestępstwa przez podejrzanego i nałożenie na niego odpowiedniej sankcji.
Jak to wygląda w praktyce? W pierwszej kolejności dochodzi do dopatrzenia się przez organy ścigania przestępstwa, nabycia podstawowych informacji na temat okoliczności zdarzenia oraz wstępnego zebrania materiału dowodowego. W dalszej fazie doszukuje się podejrzanych, przesłuchuje świadków oraz dokonuje zabezpieczenia niezbędnych informacji.
Jeśli na podstawie wstępnych czynności zostanie stwierdzone, że osoba podejrzana rzeczywiście popełniła przestępstwo, zaczyna się proces karny. Na jego początku podejrzany zostaje poinformowany o okolicznościach i zarzutach, które wobec niego postawiono. W tym momencie zaczynają obowiązywać prawa podejrzanego, które gwarantują mu odpowiednie traktowanie i szereg innych uprawnień.
Prawa podejrzanego w procesie karnym to bardzo ważny element. Podejrzany m.in. ma prawo do wyjaśnienia swojej sytuacji, korzystania z pomocy adwokata czy też do odmowy składania zeznań przeciwko sobie. Ponadto, podejrzany musi mieć zapewniony dostęp do dokumentów dotyczących prowadzonego przeciwko niemu postępowania oraz musi być informowany na bieżąco o zmianach w stanie postępowania oraz jego przebiegu.
Warto zaznaczyć, że prawa podejrzanego są zagwarantowane w polskim konstytucyjnym akcie prawnym oraz w różnych międzynarodowych konwencjach, które Polska ratyfikowała. Niezwykle istotne jest zatem, aby w ciągu procesu karnego podejrzany był w sposób właściwy informowany o swoich prawach i o ich treści.
Podsumowując, proces karny to procedura, która ma na celu stwierdzenie faktu przestępstwa i nałożenie na podejrzanego odpowiedniej sankcji. Początkową fazą procesu jest wstępne dochodzenie, które jest przeprowadzane przez organy ścigania. Jeśli podejrzany rzeczywiście popełnił przestępstwo, zaczyna się proces, który jest uregulowany przez wiele przepisów prawa. Prawa podejrzanego są bardzo ważnym elementem, który gwarantuje mu szereg uprawnień oraz korzystne traktowanie w toku całego postępowania. Dlatego tak ważne jest, aby prowadzące sprawę organy oraz adwokaci pamiętali o zapewnieniu podejrzanemu należytych procedur i o pełnym informowaniu go o przebiegu postępowania.
Prawo do obrony: co obejmuje oraz jakie narzędzia ma podejrzany?
Prawo do obrony jest jednym z fundamentalnych praw każdej osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa. Obejmuje ono szeroki zakres gwarancji, które mają na celu ochronę podstawowych praw podejrzanego w trakcie procesu karnego, w tym zwłaszcza prawa do uczestnictwa w procesie i do przedstawiania swoich dowodów.
Podstawowym narzędziem, którego może użyć podejrzany w procesie karnym, jest prawo do obrony, które polega na reprezentowaniu się przez adwokata lub innego obrońcę, który będzie działał w jego imieniu. Obrońca może pomóc podejrzanemu w przygotowaniu odpowiedzi na zarzuty przedstawione przez oskarżyciela oraz w reprezentowaniu go w czasie przesłuchań w sądzie.
Podejrzany, podczas procesu ma również prawo do korzystania z tłumacza, który będzie mu tłumaczył treść zarzutów i wyjaśniał, czym grozi popełnienie przestępstwa, a co może stać się w przypadku udowodnienia winy. Tłumacz jest odpowiedzialny za zapewnienie, aby informacje były przekazywane podejrzanemu w sposób zrozumiały.
Dodatkowo, podejrzany ma prawo do udziału w przesłuchaniach świadków, co pozwala na przedstawianie dowodów i argumentów na swoją korzyść. W przypadku popełnienia przestępstwa, podejrzany ma również prawo do przedstawiania swych ustaleń dotyczących okoliczności przestępstwa i dowodów na swoją niewinność.
Oprócz wymienionych narzędzi, podejrzany w procesie karnym ma również prawo do korzystania z innych środków obrony, w tym prawa do otrzymywania informacji o postępowaniu i otrzymywania informacji o decyzjach związanych z procesem.
W sumie, prawo do obrony jest jednym z kluczowych elementów każdego procesu karnego. Umożliwia podejrzanym uczestnictwo w procesie oraz przedstawianie swoich argumentów i dowodów na swoją korzyść. Podejrzanym należy zapewnić dostęp do tłumacza, prawa do udziału w przesłuchaniach świadków oraz informacji o decyzjach związanych z procesem. Wszystko to pozwala na zachowanie równowagi między prawnymi wymaganiami a ochroną praw podejrzanego.
Prawo do milczenia: jak wykorzystać to prawo i jakie są jego ograniczenia?
Prawo do milczenia jest jednym z podstawowych praw każdego oskarżonego w procesie karnym. Zapewnia ono, że każda osoba, która zostaje oskarżona o popełnienie przestępstwa, nie jest zobowiązana do zeznawania przeciwko sobie. Oznacza to, że oskarżony nie musi mówić nic o zarzucanym mu czynie, nie musi udzielać żadnych informacji związanych z procesem, a także nie jest zobligowany do składania wyjaśnień przed organami śledczymi.
Prawo do milczenia jest jednym z podstawowych elementów prawa karnego i zagwarantowanym przez konstytucję. Jednak, choć jest to prawo bardzo ważne, to w rzeczywistości może zostać ograniczone w niektórych sytuacjach.
Jako pierwsze, należy zwrócić uwagę na fakt, że oskarżony może zostać zmuszony do składania zeznań, jeżeli istnieją okoliczności, które przemawiają przeciwko niemu. Na przykład, jeśli organy śledcze uzyskają dowody na to, że oskarżony mógł popełnić przestępstwo, mają prawo do nałożenia na niego obowiązku złożenia zeznań.
Ograniczenia prawa do milczenia mogą również wystąpić, gdy oskarżony zostaje zobowiązany do składania zeznań o okolicznościach, które nie są związane z bezpośrednio z zarzutem. W takiej sytuacji, oskarżony musi wyznać tylko te informacje, które nie będą stanowić obciążenia dla niego samego.
Prawo do milczenia może również zostać ograniczone, jeśli przed organami śledczymi zostaną przedstawione dowody, które wskazują na związek między oskarżonym a popełnieniem przestępstwa. W takiej sytuacji oskarżony musi składać wyjaśnienia o okolicznościach, które nie będą go obciążać.
Warto pamiętać, że prawo do milczenia nie oznacza, że oskarżony musi zachowywać się w sposób bierny w trakcie procesu karnego. Oskarżony może przystąpić do obrony swojej osoby w sposób aktywny, a także może składać dowody i wykonywać wszelkie inne czynności, które są związane z procesem karnym.
Podsumowując, prawo do milczenia jest jednym z podstawowych praw każdego oskarżonego w procesie karnym. Oskarżony ma prawo do tego, aby nie mówić nic o zarzucanym mu czynie, nie udzielać żadnych informacji związanych z procesem, a także nie jest zobligowany do składania wyjaśnień przed organami śledczymi. Jednak, przepisy prawa karnego przewidują pewne ograniczenia tej zasady, mające na celu ochronę dobra publicznego i zapobieganie nadużyciom i oszustwom.
Prawo do informacji: jakie informacje musi otrzymać podejrzany na różnych etapach procesu?
W procesie karnym prawo do informacji ma dla podejrzanego kluczowe znaczenie. Umożliwia mu bowiem skuteczne obronienie się przed zarzucanym mu przestępstwem. W jaki sposób konkretnie wygląda to prawo w praktyce? Oto najważniejsze informacje, jakie podejrzany musi otrzymać w różnych etapach postępowania.
1. W trakcie zatrzymania
W momencie zatrzymania podejrzanego, policjant zobowiązany jest do poinformowania go o powodach zatrzymania oraz zasadach, które będą obowiązywać w czasie przesłuchania. Podejrzany musi dowiedzieć się m.in. o swoich prawach, jakie przysługują mu podczas przesłuchania oraz o możliwości skorzystania z pomocy adwokata.
2. W trakcie postępowania przed prokuratorem
W wyniku zatrzymania podejrzany zostaje przewieziony do prokuratury, gdzie przeprowadzone zostaną kolejne czynności w postaci przesłuchania i postawienia zarzutów. Prokurator zobowiązany jest do poinformowania podejrzanego o szczegółach zarzutów, jakie mu postawiono oraz o fakcie, iż przysługuje mu prawo do obrony. Podejrzany ma prawo poznać dowody, jakimi dysponuje prokuratura, a także uzyskać informację na temat środków zapobiegawczych, jakie zostały nałożone na niego przez prokuraturę.
3. W czasie procesu sądowego
Gdy sprawa trafia do sądu, informacje, jakie otrzymał podejrzany do tej pory, ulegają poszerzeniu. Sąd zobowiązany jest do udzielania mu informacji z zakresu prawa procesowego oraz karnego. Powinien także informować podejrzanego o prawie do obrony oraz informować go o każdej ważnej decyzji podejmowanej w trakcie procesu.
Podsumowując, prawo do informacji w procesie karnym ma kluczowe znaczenie dla osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa. Zapewnia im ono skuteczną obronę przed zarzutami, a także pozwala na pełne zrozumienie procesu postępowania. Gwarantowanie tego prawa jest również wyrazem przestrzegania podstawowych praw człowieka.
Prawo do umówienia się ze swoim prawnikiem: jak to zrobić i jak działa ta umowa?
Jednym z podstawowych praw oskarżonego w procesie karnym jest prawo do umówienia się ze swoim prawnikiem. Prawo to wynika z art. 47 Konstytucji RP oraz art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Oznacza to, że oskarżony ma prawo do obrony i do wyboru obrońcy, a jeśli nie jest w stanie sobie na niego pozwolić, do jego nieodpłatnej pomocy.
Aby skorzystać z prawa do umówienia się z prawnikiem, oskarżony powinien skontaktować się z adwokatem lub radcą prawnym i umówić się na konsultację lub reprezentację w procesie. W trakcie pierwszego spotkania prawnik omówi z klientem sytuację procesową, przedstawi ewentualne konsekwencje i odpowie na pytania. Na tym etapie ustalany jest zazwyczaj tryb wynagrodzenia za usługi prawnicze, który może opierać się na stawce godzinowej lub dotyczyć całej sprawy.
Umowa z prawnikiem powinna określać szczegółowe warunki reprezentacji w procesie, takie jak zakres zadań, terminy, odpłatność oraz sposób rozwiązania ewentualnych sporów. Warto przed podpisaniem umowy dokładnie ją przeanalizować oraz zwrócić uwagę na klauzule dotyczące poufności i ochrony danych osobowych.
W przypadku braku możliwości finansowania usług prawniczych, oskarżony ma prawo do nieodpłatnej pomocy prawnej. W tym celu należy zwrócić się do sądu i złożyć wniosek o przyznanie adwokata lub radcy prawnego z urzędu. Warto pamiętać, że nieodpłatna pomoc prawna jest zazwyczaj dostępna jedynie dla osób o niskich dochodach i majątku.
Podsumowując, prawo do umówienia się ze swoim prawnikiem jest niezwykle istotne w procesie karnym. Oskarżony ma prawo do obrony i wyboru obrońcy, a umowa z prawnikiem powinna określać szczegółowe warunki reprezentacji w procesie. W przypadku braku możliwości finansowania usług prawniczych, warto zwrócić się do sądu o przyznanie nieodpłatnej pomocy prawnej.
Prawo do wglądu do akt: kiedy jest to możliwe i jakie akty można obejrzeć?
Prawo do wglądu do akt jest jednym z podstawowych praw procesowych, dającym stronom procesu możliwość zapoznania się z dokumentami, którymi posługuje się sąd w trakcie prowadzenia postępowania. Podmioty biorące udział w postępowaniu są uprawnione do zapoznania się ze wszystkimi dokumentami zgromadzonymi przez sąd, jednakże z zastrzeżeniem zachowania tajemnicy państwowej, handlowej, zawodowej lub osobistej.
Możliwość wglądu do akt procesowych obejmuje przede wszystkim strony procesowe, czyli osoby, których prawa lub interesy są w danym postępowaniu chronione. W szczególnych przypadkach, np. w celu ochrony tajemnicy państwowej, prawo to może być ograniczone. Wszyscy, którzy mają interes prawny w sprawie, mogą wystąpić do sądu z wnioskiem o udostępnienie akt.
Przedmiotem wglądu mogą być akta postępowania, w tym akta prowadzone przez prokuratora, dokumentacja śledcza, teczki policyjne, a także dowody zgromadzone przez organy ścigania i inne dokumenty związane z postępowaniem. Prawo to dotyczy również dokumentów zgromadzonych przez sąd podczas rozpoznawania sprawy.
W celu skorzystania z prawa do wglądu do akt procesowych, należy złożyć wniosek do sądu. Wniosek taki musi zawierać precyzyjne określenie dokumentów, które strona chce obejrzeć. Sąd wyda stosowne postanowienie, w którym określi termin i miejsce wglądu. W przypadku, gdy jest to uzasadnione, sąd może wydać postanowienie o ograniczeniu prawa do wglądu, np. poprzez zobowiązanie strony do nieujawniania treści dokumentów będących objętych tajemnicą.
Warto podkreślić, że prawo do wglądu do akt processowych jest nieodzowne dla prawidłowego i sprawiedliwego postępowania sądowego. Zagwarantowanie stronom procesu możliwości zapoznania się z dokumentami, czy to dowodowymi czy nie, jest kluczowym elementem przestrzegania zasad państwa prawa.
Podsumowując, prawo do wglądu do akt processowych umożliwia stronom procesu zapoznanie się z dokumentami zgromadzonymi przez sąd w konkretnym postępowaniu. Obejmuje ono akta postępowania, dokumentację śledczą, dowody zgromadzone przez organy ścigania i inne dokumenty związane z daną sprawą. Wniosek o udostępnienie akt należy złożyć do sądu, który określi termin i miejsce wglądu.
Prawo do udziału w przesłuchaniu: jakie jest znaczenie udziału podejrzanego i jakie ograniczenia ma to prawo?
Prawo do udziału w przesłuchaniu stanowi jeden z podstawowych elementów procesu karnego i prawo podejrzanego do wykorzystania pełni swoich praw. W myśl art. 62 Kodeksu postępowania karnego, osoba, przeciwko której prowadzone jest postępowanie karne, ma prawo być przesłuchiwana, co oznacza, że musi mieć możliwość uczestniczyć w posiedzeniu.
Jakie jest znaczenie udziału podejrzanego w przesłuchaniu?
Podejrzany ma prawo uczestniczyć w przesłuchaniu, ponieważ może to mieć różne korzyści dla jego obrony. Po pierwsze, pozwala mu to zdobyć bezpośredni wgląd w dowody, które przeciwko niemu są zgromadzone, co umożliwia mu opracowanie strategii obrony. Po drugie, podejrzany ma możliwość złożenia wyjaśnień, przedstawienia swojego punktu widzenia i wskazania świadków. Po trzecie, obecność podejrzanego na sali rozpraw pozwala mu na szybką reakcję na wszelkie niejasności i błędy proceduralne popełnione po stronie oskarżenia.
Jakie ograniczenia ma prawo do udziału w przesłuchaniu?
Zarówno w Polsce, jak i w wielu krajach, prawo do udziału w przesłuchaniach jest obwarowane szeregiem ograniczeń. Należy pamiętać, że podejrzany nie ma prawa do naruszania zasad prowadzenia postępowania karnego, ponieważ łamanie prawa przez podejrzanego nie stanowi zachowania, które można uzasadnić. Ograniczenia te mają na celu przede wszystkim ochronę innych uczestników procesu, w szczególności ofiary przestępstwa.
Przede wszystkim, osoba podejrzana nie może zakłócać porządku publicznego ani wprowadzać zamieszania podczas przesłuchania. Ponadto, nie może ona zakłócać pracy urzędującego sędziego i przerwy sądowej. Osoba podejrzana nie może również bezpośrednio zadawać pytań innym uczestnikom postępowania. Działania podejrzanego konsultanta nie powinny prowadzić do niewłaściwego wpływania na świadka lub innego uczestnika postępowania.
Wniosek
Podsumowując, prawo do udziału w przesłuchaniu jest jednym z najważniejszych elementów procesu karnego. Prawo podejrzanego do uczestnictwa w posiedzeniu pozwala mu na przeprowadzenie skutecznej obrony, zapoznanie się z dowodami i wykorzystanie ich w swojej korzyści. Mimo że prawo do udziału w przesłuchaniu jest obwarowane szeregiem ograniczeń, nadal stanowi ona elementarne prawo oskarżonego, aby móc odpowiednio na nie odpowiedzieć.
Prawo do udziału w posiedzeniach sądu: czy to prawo jest automatyczne i jakie są możliwości odmowy udziału?
Prawo do udziału w posiedzeniach sądu jest jednym z podstawowych praw osoby, która figuruje jako strona w procesie karnym. Jednakże, czy to prawo jest automatyczne i jakie są możliwości odmowy udziału?
Prawo do uczestnictwa w posiedzeniach sądu jest zagwarantowane Konstytucją RP i wynika z art. 45 ust. 1, który stanowi, że każdemu zapewnia się prawo do sądu. Oznacza to, że strona w postępowaniu karnym ma prawo do uczestnictwa w każdym etapie procesu i wykonywania określonych czynności, np. złożenia zeznań, przedstawienia argumentów, wyboru obrony oraz zapoznania się z dokumentami postępowania.
Niemniej jednak, pomimo tego prawa, istnieją sytuacje, w których udział strony w posiedzeniu sądu może zostać z ograniczony lub odmówiony. Pierwszym przypadkiem może być sytuacja, w której strona nie stawi się na wezwanie sądu. W takiej sytuacji, sąd może orzec o przeprowadzeniu postępowania in absentia, czyli bez uczestnictwa osoby, która figuruje jako strona w procesie. Innym przypadkiem, w którym udział strony w posiedzeniu sądu może zostać ograniczony lub odmówiony, jest sytuacja, gdy strona jest niezdolna do uczestnictwa w toku postępowania np. z powodu choroby, a także w przypadku gdy strona pozbawiona jest wolności w zakładzie karnym.
Warto zwrócić uwagę, że istnieją jeszcze inne okoliczności, w których udział strony w posiedzeniu sądu może zostać ograniczony lub odmówiony. Dotyczą one sytuacji, w której uczestnictwo strony w postępowaniu karnym może wpłynąć negatywnie na realizację innych praw i wolności, np. ochrony tajemnicy państwowej lub ochrony prywatności. W takim przypadku, nie tylko udział strony, ale również jej pełnomocnika może zostać ograniczony lub odmówiony.
Podsumowując, prawo do udziału w posiedzeniach sądu jest jednym z podstawowych praw osoby, która figuruje jako strona w procesie karnym. Choć zasadniczo jest ono automatyczne, istnieją sytuacje, w których udział strony w posiedzeniu sądu może zostać z ograniczony lub odmówiony. Wynikają one z przepisów prawa karnego oraz reguł postępowania karnego.
Prawo do zaskarżenia wyroku: jakie możliwości ma podejrzany, jeśli wyrok nie jest zgodny z jego oczekiwaniami?
Prawo do zaskarżenia wyroku: jakie możliwości ma podejrzany, jeśli wyrok nie jest zgodny z jego oczekiwaniami?
Proces karny jest szczególnie istotnym etapem w ramach systemu sprawiedliwości, który ma na celu zapewnienie, że osoby podejrzane o popełnienie przestępstwa będą miały możliwość obrony swoich praw. Jednym z najważniejszych aspektów procesu karnego jest wyrok, którego decyzje podejmowane są w oparciu o dowody przedstawione przez obie strony, jak również w oparciu o przepisy prawa. Jednakże, zdarza się, że wyrok nie zawsze zaspokaja oczekiwania podejrzanego.
W takiej sytuacji, podejrzany ma prawo zaskarżyć wyrok i wnieść apelację do wyższej instancji sądowej. Warto jednak pamiętać, że apelacje mogą być czasochłonne i kosztowne, a ich wynik może być nieprzewidywalny, co oznacza, że podejrzany powinien dokładnie rozważać swój wybór przed podjęciem decyzji o zaskarżeniu wyroku.
Pierwszym krokiem podejrzanego jest dokładne zapoznanie się z dokładną treścią wyroku, co pozwala na określenie, w jakim zakresie wyrok jest niezgodny z jego oczekiwaniami. W niektórych przypadkach, okazuje się, że wyrok jest zgodny z prawem, a podejrzany czuje się rozczarowany jedynie jego wynikiem.
Dalszym krokiem jest wymagane przez prawo wniesienie apelacji, która musi zostać złożona w pisemnej formie. Odpowiedni dokument musi zawierać szczegółowe wyjaśnienie przyczyn zaskarżenia wyroku, wraz z dowodami, które potwierdzają twierdzenia osoby, która wniosła apelację. Jest to często kwestia szczególnej trudności, ponieważ wraz z złożeniem apelacji zanim nagromadzone dowody od innych źródeł mogą dostać się do sądu. To wymaga, aby podejrzany znalazł kompetentnego prawnika, który pomoże mu w zebraniu i przygotowaniu wystarczającej liczby dowodów.
Po złożeniu wyżej wspomnianej apelacji, sąd wyższej instancji ma prawo do przeprowadzenia własnego procesu odwoławczego, co oznacza, że może przebadać dowody wraz z przepisami prawa i wydać decyzję, która będzie dla podejrzanego bardziej korzystna. Ostatecznie, decyzja ta jest końcową decyzją odnośnie danego przypisu, co oznacza, że zmiana wyroku będzie mieć skutki tylko na korzyść osoby, która złożyła apelację.
Podsumowując, podejrzani mają prawo zaskarżyć wyrok i wnieść apelację przy zachowaniu określonych warunków. Należy jednak pamiętać, że apelacje są czasochłonne i kosztowne, a ich wyniki są nieprzewidywalne, co oznacza, że podejrzany powinien dokładnie rozważyć swój wybór przed podjęciem decyzji o zaskarżeniu wyroku. W każdym przypadku, niezależnie od wyniku procesu apelacyjnego, należy zaufać systemowi sądowniczemu i akceptować jego decyzję.
Podsumowanie: dlaczego znajomość swoich praw w procesie karnym jest tak ważne i jakie konsekwencje może mieć ich niedostateczna znajomość?
Znajomość swoich praw w procesie karnym jest niezwykle ważna, a jej niedostateczna znajomość może mieć poważne konsekwencje. W dzisiejszych czasach, kiedy to liczba przypadków przestępstw wciąż rośnie, znajomość praw i regulacji związanych z procesem karnym staje się niezbędna.
Procedura karana zawiera wiele skomplikowanych przepisów, które wymagają dogłębnej znajomości i zrozumienia. Dobra znajomość swoich praw umożliwia wgląd w proces, co wpływa na skuteczną obronę w trakcie procesu. Poznanie swoich praw pozwala na podjęcie odpowiednich działań, adekwatnych do danego przypadku, co czasem może być kluczowe dla wygranej sprawy.
Nieznajomość swoich praw może prowadzić do wielu problemów, a nawet do niekorzystnych decyzji. Osoby, które nie są świadome swoich praw, mogą być narażone na manipulację ze strony organów państwa czy też innych stron procesu. W takiej sytuacji proces może przebiegać niekorzystnie dla osoby oskarżonej, która nie zdaje sobie sprawy z tego, że posiada pewne prawa i narzędzia, którymi może się bronić.
Nieznajomość praw i przepisów może prowadzić do podejmowania decyzji, które mają bardzo poważne konsekwencje. Osoba, która nie zna swoich praw, może dokonać zeznań lub działań, które przeczą jej interesom. Konsekwencją tego może być skazanie na podstawie manipulacji lub brak odpowiednich dowodów, które zapewniłyby uniewinnienie.
Wniosek jest prosty – znajomość swoich praw w procesie karnym jest konieczna, aby zapewnić sobie skuteczną obronę i uniknąć podejmowania decyzji, które prowadzą do niekorzystnych wyników. Warto ponadto skorzystać z usług specjalisty w zakresie prawa karnego, który pomoże wytłumaczyć skomplikowane przepisy i zapewnić kompetentną obronę w trakcie procesu. W końcu, brak świadomości swoich praw w procesie karnym stanowi poważne ryzyko dla każdej osoby, która znalazła się w trudnej sytuacji i próbuje obronić się przed zarzutami.
