Wprowadzenie – czym jest zasada transparentności i jawności władzy publicznej?
Wprowadzenie – czym jest zasada transparentności i jawności władzy publicznej?
Jedną z podstawowych zasad rządzących funkcjonowaniem państwa, a jednocześnie gwarantem praw jednostek, jest zasada efektywności i praworządności władzy publicznej. Celem tej zasady jest zagwarantowanie równości i sprawiedliwości wobec obywateli oraz zapobieganie nadużyciom władzy. Jednym z jej kluczowych elementów jest zasada transparentności i jawności władzy publicznej.
Zasada ta jest fundamentalnym elementem demokracji i stanowi fundament dalszego rozwoju państwa. Jest ona kluczem do zapewnienia odpowiedzialności władzy publicznej i umożliwia obywatelom kontrolowanie jej działań. W praktyce oznacza to, że każda osoba ma prawo do wglądu w dokumenty publiczne, a władza publiczna ma obowiązek informowania społeczeństwa o swojej pracy oraz podejmowanych decyzjach.
Transparentność i jawność władzy publicznej stanowi jedno z fundamentalnych praw obywatelskich. Wynika to z faktu, że w demokratycznym kraju władza jest ustanowiona przez ludzi i odpowiada przed nimi. Obywatele mają więc prawo do wiedzenia, jak działa władza i na co zwraca swoją uwagę.
Zasada ta ma swoje korzenie w Konstytucji RP z 1997 roku. Artykuł 61 mówi o prawie obywateli do informacji, natomiast artykuł 61a stanowi o zasadzie jawności działalności władz publicznych. Dodatkowo, artykuł 74 Konstytucji RP mówi o zasadzie przejrzystości finansów publicznych.
Zasada transparentności jest nie tylko prawem obywateli, ale także obowiązkiem urzędników i instytucji publicznych. Oznacza to, że wszystkie niezbędne informacje muszą być udostępnione w sposób klarowny i jasny dla każdego. Urzędnicy oraz instytucje muszą przede wszystkim pokazywać sposób wykorzystania środków publicznych i mieć otwarty dialog z obywatelami, aby zapobiec korupcji i nadużyciom.
Wniosek
Zasada transparentności i jawności władzy publicznej jest jednym z kluczowych elementów funkcjonowania demokracji i praworządności. Obywatele mają prawo do wiedzenia, jak działa władza i na co zwraca swoją uwagę. Urzędnicy i instytucje publiczne mają obowiązek udzielania informacji w sposób jasny i klarowny. Bez transparentności i jawności, państwo niestety traci swoją legitymizację i wpływ na społeczeństwo. Dlatego właśnie ta zasada jest tak ważna i niezbędna dla rozwoju każdego demokratycznego kraju.
Konstytucyjne podstawy zasady transparentności i jawności władzy publicznej w Polsce.
W Polsce, na mocy Konstytucji RP, władza publiczna jest ustanowiona po to, aby służyć obywatelom i działać na ich rzecz. Konstytucyjne podstawy zasady transparentności i jawności władzy publicznej w Polsce są fundamentem demokracji, a także są kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania państwa. Zasady te pozwala na uczestnictwo ludzi w procesach legislacyjnych oraz na kontrolowanie pracy administracji.
Jawnosć i transparentność to kwestie, które wprowadzają szczególną jakość do funkcjonowania państwa demokratyczneg. W Polsce Konstytucja RP określa, że władza publiczna sprawowana jest przez organy zgodne z konstytucją i przepisami prawa, a jej działanie jest przez nie zawsze jawne i zrozumiałe dla społeczeństwa.
W praktyce, jawność działań organów władzy publicznej oznacza, że obywatele nadzorują i kontrolują tę władzę, mają do niej swobodny dostęp i mogą uczestniczyć w procesie decyzyjnym. W szczególności dotyczy to działań organów władzy wykonawczej i sądowniczej, które muszą działać przez cały czas na rzecz realizacji celów użytkowych społeczeństwa.
Zasada transparentności z kolei nakłada na gdy władzę publiczną obowiązek informowania społeczeństwa o swoich planach i działaniach, a co za tym idzie, pozwala na monitorowanie pracy organów władzy publicznej. Dzięki temu obywatele mogą szybko reagować na potencjalne zaniechania władzy publicznej i działać na rzecz efektywności i skuteczności rządu.
Warto podkreślić, że zasady transparentności i jawności władzy publicznej są nieodzowne w demokracji i nieogranicznej władzy ludu. Ich stosowanie pozwala na rzetelne i sprawiedliwe funkcjonowanie państwa, a nade wszystko daje obywatelom pewność, że władza publiczna działa na ich rzecz i w ich imieniu.
W Polsce jednym z istotnych dokumentów, regulujących zasadę jawności i transparentności, jest ustawa o dostępie do informacji publicznej. Ustawa ta określa prawa członków społeczeństwa do uzyskania informacji z państwa. Dzięki tym przepisom obywatele mogą pozyskać informacje z różnych dziedzin, uważanych początkowo za poufne czy tajne. Dzięki temu też, mogą w pełni uczestniczyć we wszelkiego rodzaju procedurach, a także podejmować decyzje na podstawie rzetelnie zdobytych informacji.
Podsumowując, konstytucyjne podstawy zasady transparentności i jawności władzy publicznej w Polsce, wprowadzają do szeregu działań nowoczesność i transparentność. Zapewniają obywatelom wolną kontrolę, w sprawach rządowych działaniach administracji i urzędów państwowych. Do korzystania z przepisów, dbając o los państwa, zobowiązuje i każdego z nas.
Zakres obowiązywania zasady transparentności i jawności władzy publicznej w Konstytucji RP.
Jedną z najważniejszych zasad, które powinny rządzić państwem prawnym, jest zasada transparentności i jawności władzy publicznej. W Polsce ta zasada została uregulowana przede wszystkim w Konstytucji RP.
W myśl artykułu 61 Konstytucji RP, władza publiczna działa w sposób jawny, a jej działania powinny być dostępne dla społeczeństwa. To zasada, która ma duże znaczenie dla systemu demokratycznego, ponieważ umożliwia obywatelom kontrolę nad urzędnikami i politykami oraz pozwala im wypowiadać się na temat rządzących polityk.
Zasada transparentności i jawności władzy publicznej ma swoje zastosowanie w wielu dziedzinach życia publicznego, takich jak przetargi, udzielanie koncesji, funkcjonowanie organów państwowych czy korporacji prawnych, ale też w kwestiach dotyczących ochrony prywatności i danych osobowych.
Warto zwrócić uwagę na to, że zasada ta jest istotna także ze względu na ochronę interesu publicznego. Władza publiczna nie może działać w sposób ukryty przed społeczeństwem, ponieważ wówczas działalność urzędników i polityków mogłaby być niezgodna z etyką, nieuczciwa lub nielegalna.
Zasada transparentności i jawności władzy publicznej nie jest absolutna. Istnieją pewne ograniczenia w dostępie do informacji publicznej, takie jak np. tajemnica państwowa czy ochrona prywatności. Niemniej jednak te ograniczenia powinny być stosowane tylko w wyjątkowych sytuacjach, a w każdym innym przypadku władze publiczne powinny udostępniać informacje niezbędne do prawidłowego funkcjonowania państwa prawnego.
Podsumowując, zasada transparentności i jawności władzy publicznej jest niezwykle ważna dla właściwego funkcjonowania kraju. To w dużej mierze dzięki niej obywatele mają możliwość wglądu w działalność urzędników i polityków, co pozwala im kontrolować władzę i dochodzić swoich praw. Konstytucja RP zobowiązuje władze publiczne do działania w sposób jawny i przejrzysty, co jednoznacznie potwierdza znaczenie tej zasady w naszym systemie prawnym.
Przykłady instytucji i organów władzy publicznej, którym nakłada się obowiązek działania zgodnego z zasadą transparentności i jawności.
Zasada jawności i transparentności jest jednym z podstawowych filarów demokracji, która towarzyszy prawu konstytucyjnemu i definiuje raport między obywatelami a władzą publiczną. W konsekwencji, wiele instytucji i organów władzy publicznej znalazło się pod wpływem tego powszechnie obowiązującego standardu, który nakłada obowiązek prowadzenia działań zgodnie z zasadą jawności i transparentności.
Przykłady instytucji i organów władzy publicznej, które podlegają temu standardowi, to między innymi Sejm RP, Senat RP, Kancelaria Prezydenta, Rada Ministrów, sądy oraz prokuratura. Wszystkie te ciała należą do kluczowych organów władzy państwowej i są precyzyjnie zdefiniowane w konstytucji RP. Wraz z obowiązkiem podejmowania ważnych i odpowiedzialnych decyzji publicznych, instytucje te są również zobowiązane do przestrzegania zasad jawności i transparentności.
Zasada jawności i transparentności wiąże się z obowiązkiem publikowania informacji publicznej na temat działalności organów władzy publicznej. Może to obejmować wszelkie informacje istotne z punktu widzenia interesów obywateli, takie jak decyzje podejmowane przez polityków, wyniki głosowań w parlamencie, wyroki sądowe, informacje o projektach ustaw i decyzjach organów państwowych.
W Sejmie RP i Senacie RP, standardem jest jawność obrad i głosowania. Wszystkie posiedzenia mają charakter otwarty i dostępny dla obywateli. Transmisje z posiedzeń są umieszczane na oficjalnych stronach internetowych parlamentu, umożliwiając obywatelom śledzenie działań ich przedstawicieli. Kancelaria Prezydenta RP jest zobowiązana do publikowania na bieżąco informacji na temat działań Prezydenta i zapewnia dostępność danych o wizytach zagranicznych, spotkaniach, a także planie działań.
W przypadku Rady Ministrów, zasada transparentności obejmuje dostępność danych dotyczących porządku obrad, projektów aktów prawnych, a także procesów podejmowania decyzji. Istotny aspekt interpretacji zasady jawności i transparentności dotyczy również organów sądowniczych i prokuratury. Sądy w ramach działalności administracyjnej i postępowań procesowych, w tym orzeczeń, zawsze muszą zachowywać zasadę jawności i transparentności, co zapewnia obywatelom prawo do wglądu w kwestie związane z prowadzonymi procesami.
Wnioskując, zasada jawności i transparentności jest kluczowa dla władz publicznych w Polsce. Istotnie wpłynała na sposób funkcjonowania tych instytucji oraz na sposób podejmowania decyzji publicznych. Obywatele mają prawo odwiedzać strony internetowe instytucji i cieszyć się łatwym dostępem do wszystkich ważnych wydarzeń związanych z funkcjonowaniem państwa. To ważny aspekt demokracji i przyznania większego wpływu obywatelom na sprawy publiczne.
Ochrona prywatności i innych interesów prywatnych a zasada transparentności i jawności władzy publicznej.
Ochrona prywatności i innych interesów prywatnych a zasada transparentności i jawności władzy publicznej są dwoma przeciwnymi, ale równie ważnymi wartościami, które wpisują się w dziedzinę prawa konstytucyjnego.
Z jednej strony, konstytucja RP gwarantuje ochronę prywatności i innych interesów prywatnych. Wszyscy, bez wyjątku, mają prawo do poszanowania swojego życia prywatnego, rodzinnego, swojego honoru i dobrego imienia. Oznacza to, że ochrona prywatności jest jednym z podstawowych praw człowieka, którego naruszenie może skutkować odpowiedzialnością karną. W praktyce oznacza to, że nikt nie może bez przyczyny ingerować lub kontrolować życia prywatnego innych osób.
Z drugiej strony, konstytucja RP ustanawia zasadę transparentności i jawności władzy publicznej. Zgodnie z tą zasadą, każdy obywatel ma prawo do informacji na temat działalności organów władzy publicznej oraz ich decyzji. Dzięki temu mieszkańcy kraju mają swój udział w życiu publicznym i mogą w pełni uczestniczyć w procesie decyzyjnym, co jest jednym z podstawowych założeń demokracji.
Mimo że zasada transparentności i jawności władzy publicznej oraz ochrona prywatności są sobie równe, to jednak w praktyce mogą występować konflikty między nimi. Takie sytuacje pojawiają się, kiedy informacja publiczna dotyczy ingerencji w życie prywatne innej osoby lub jej interesy prywatne. W takim przypadku, organy władzy publicznej muszą wyważyć te dwie wartości i zdecydować, która z nich jest ważniejsza w danym kontekście.
Przykładowo, w sytuacji, gdy policja prowadzi śledztwo w sprawie przestępstwa i potrzebuje informacji od konkretnej osoby, to naruszenie jej prywatności może być uzasadnione w celu ochrony bezpieczeństwa publicznego. Podobnie, w przypadku, gdy organ władzy publicznej podejmuje decyzję na temat inwestycji w danym miejscu, to mieszkańcy mają prawo do uzyskania informacji na temat decyzji, co jest zgodne z zasadą transparentności, ale jednocześnie taka decyzja może mieć negatywny wpływ na ich interesy prywatne.
W świetle powyższego, organy władzy publicznej powinny przestrzegać zasady proporcjonalności, czyli ważyć interesy prywatne i transparentność informacji w każdym konkretnym przypadku, aby ich decyzje były zgodne z zasadami prawa konstytucyjnego.
Podsumowując, ochrona prywatności i innych interesów prywatnych a zasada transparentności i jawności władzy publicznej są dwoma ważnymi wartościami, które wpisują się w dziedzinę prawa konstytucyjnego. Należy pamiętać, że w praktyce mogą występować konflikty między nimi, dlatego konieczne jest ustalenie, która z tych wartości jest ważniejsza w konkretnych okolicznościach. Organy władzy publicznej muszą zachować proporcjonalność w swoich decyzjach, aby były zgodne z zasadami prawa konstytucyjnego.
Wymiar międzynarodowy zasady transparentności i jawności władzy publicznej – Konwencja Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.
Konstytucja RP gwarantuje prawo obywateli do ścisłej ochrony swoich praw i wolności. Jednym z fundamentalnych pryncypiów, którego przestrzeganie jest kluczowe dla właściwego funkcjonowania państwa, są zasady transparentności i jawności władzy publicznej. Zagwarantowanie tych zasad nie tylko wpływa na zwiększenie zaufania obywateli do instytucji publicznych, ale również na umocnienie demokracji i praworządności.
Konwencja Praw Człowieka i Podstawowych Wolności jest międzynarodowym dokumentem, który stanowi podstawę dla działań na rzecz ochrony praw człowieka i wolności obywatelskich. Konwencja zawiera wiele postanowień, które mają na celu zagwarantowanie jawności i transparentności władzy publicznej.
Według Konwencji, każda osoba ma prawo dostępu do informacji, które są w posiadaniu instytucji publicznych. Takie informacje powinny być łatwo dostępne i jasne, a ich udostępnienie powinno być realizowane w sposób szybki i bez zbędnej biurokracji. W ten sposób obywatele mają możliwość kontrolowania działań władz publicznych oraz zapewnienia sobie lepszej ochrony swoich praw.
W ramach Konwencji, państwo powinno także zapewnić możliwość udziału obywateli w procesie podejmowania decyzji przez instytucje publiczne. Część postanowień Konwencji zakłada przeprowadzanie konsultacji społecznych w celu pozyskania opinii i sugestii mieszkańców.
W dalszej części Konwencji znajduje się także postanowienie dotyczące wolności słowa i wolności prasy, które stanowią podstawę dla wolnych i niezależnych mediów. Warto podkreślić, że wolność słowa oraz prasy jest jednym z filarów demokracji i umożliwia swobodną wymianę poglądów oraz krytykę władzy publicznej.
Podsumowując, zasady transparentności i jawności władzy publicznej są fundamentalnymi pryncypiami w demokratycznym państwie prawnym. Konwencja Praw Człowieka i Podstawowych Wolności wskazuje na wiele postanowień, które mają na celu zagwarantowanie tych zasad. Zapewnienie dostępu do informacji, udziału w procesie podejmowania decyzji oraz wolności słowa i prasy umożliwiają obywatelom kontrolowanie działań władz publicznych oraz zapewnienia sobie lepszej ochrony swoich praw.
Kary za naruszanie zasady transparentności i jawności władzy publicznej – przepisy prawne regulujące sankcje.
Kara za naruszanie zasady transparentności i jawności władzy publicznej jest niezbędna do zapewnienia praworządności i ochrony interesów obywateli. W Polsce, takie naruszenia są regulowane przez przepisy Kodeksu Karnego oraz ustawy o dostępie do informacji publicznej.
Zgodnie z art. 231 par. 1 Kodeksu Karnego, osoba, która narusza tajemnicę urzędową lub służbową podlega karze pozbawienia wolności, grzywnie albo karze ograniczenia wolności. Sąd może nałożyć karę pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.
Tajemnicą urzędową jest informacja uzyskana w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych, której ujawnienie mogłoby szkodzić państwu lub innej instytucji używającej ochrony prawa. Natomiast tajemnicą służbową jest informacja, do której dostęp mają osoby wykonujące określone zawody, np. adwokaci, sędziowie czy lekarze.
Ponadto, ujawnienie informacji, która powinna być objęta tajemnicą urzędową lub służbową, a której ujawnienie miałoby szkodliwe skutki, jest również zabronione i podlega karze przewidzianej w art. 262 par. 1 Kodeksu Karnego. Osoba, która popełni taki czyn, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
W przypadku naruszania zasady transparentności i jawności władzy publicznej w kontekście ustawy o dostępie do informacji publicznej, przepisy te przewidują sankcje administracyjne. Zgodnie z art. 24 ustawy, osoby odpowiedzialne za odmowę udzielenia informacji bądź uniemożliwienie dostępu do niej, mogą zostać ukarane grzywną lub karą nagany.
Ponadto, zgodnie z art. 28 ustawy, osoba, która narusza przepisy regulujące udostępnianie informacji publicznej (np. poprzez odmowę udzielenia informacji, uniemożliwienie jej uzyskania czy udzielenie informacji nieprawdziwej lub wprowadzającej w błąd), może zostać ukarana grzywną do 30.000 złotych.
Warto zaznaczyć, że osoby poszkodowane przez naruszenie zasady transparentności i jawności władzy publicznej mają prawo do dochodzenia swoich praw przed sądem. W takich przypadkach, można dochodzić m.in. odszkodowania za szkodę powstałą w wyniku naruszenia prawa do informacji czy ujawnienia tajemnicy urzędowej.
Podsumowując, kara za naruszanie zasady transparentności i jawności władzy publicznej jest regulowana przez przepisy Kodeksu Karnego oraz ustawy o dostępie do informacji publicznej. Naruszenie tych zasad podlega karze, co ma na celu zapewnienie praworządności i ochronę interesów obywateli. Warto pamiętać, że osoby poszkodowane mają prawo do dochodzenia swoich praw przed sądem.
Kiedy można się odwołać od decyzji podejmowanej przez władzę publiczną w naruszeniu zasady transparentności i jawności?
Władza publiczna, zarówno na szczeblu krajowym, jak i lokalnym, posiada szerokie uprawnienia do podejmowania decyzji, które wpływają na życie obywateli. Jednak, aby te decyzje były skuteczne i wykonywane w sposób zgodny z zasadami prawa, muszą być podejmowane w sposób transparentny i jawny. W sytuacji, gdy władza publiczna decyduje w sposób nieprzejrzysty, a co za tym idzie, narusza zasadę transparentności i jawności, istnieją sposoby, na odwołanie się od takiej decyzji.
Za naruszenie zasady transparentności oraz jawności uznaje się sytuację, gdy decyzja została podjęta bez wystarczającego uzasadnienia, nie została opublikowana w sposób dostępny dla obywateli, lub została podjęta w sposób niejasny, który nie pozwala na sprawdzenie, w jaki sposób została podjęta.
W przypadku, gdy obywatel uważa, że decyzja została podjęta w sposób nieprzejrzysty, może skorzystać z narzędzi, jakie zapewnia polskie prawo. Jednym z najważniejszych narzędzi w tym zakresie jest Kodeks postępowania administracyjnego. Zgodnie z tym dokumentem, każdy obywatel ma prawo do zażądania od władzy publicznej uzasadnienia decyzji oraz dostępu do pełnej dokumentacji, związanej z daną sprawą.
Jeśli jednak decyzja została podjęta w sposób rażąco nieprzejrzysty, obywatel może złożyć skargę do odpowiedniego organu administracyjnego. W takim przypadku organ ten będzie miał obowiązek przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego, które pozwoli na ustalenie, czy decyzja została podjęta w sposób zgodny z zasadami prawa.
Jeśli organ administracyjny uzna, że decyzja została podjęta w sposób naruszający zasadę transparentności i jawności, będzie miał obowiązek uchylenia takiej decyzji oraz podjęcia nowej decyzji, w sposób zgodny z przepisami prawa.
W przypadku, gdy organ administracyjny w dalszym ciągu trzyma się swojej decyzji, mimo że została ona podjęta w sposób rażąco nieprzejrzysty, obywatel ma możliwość skorzystania z pomocy prawnika oraz wnieśienia skargi do sądu administracyjnego. Sąd ten będzie miał obowiązek skontrolować zgodność decyzji z prawem oraz stwierdzić, czy została ona podjęta w sposób transparentny i jawny.
Podsumowując, decyzje podejmowane przez władzę publiczną muszą być realizowane zgodnie z zasadami prawa i muszą być podejmowane w sposób transparentny i jawny. W sytuacji, gdy decyzja została podjęta w sposób rażąco nieprzejrzysty, obywatel ma prawo do uzyskania uzasadnienia decyzji oraz dostępu do pełnej dokumentacji. Jeśli organ administracyjny trzyma się swojej decyzji, mimo że jest ona niezgodna z zasadą transparentności i jawności, obywatel może skorzystać z pomocy prawnika oraz wnieść skargę do sądu administracyjnego.
Przykłady wprowadzenia zasady transparentności w praktyce – dobre praktyki władzy publicznej.
Transparency is an essential element in any democratic system, including the legal and constitutional framework. It ensures that the government operates in a fair and accountable manner, and its actions are open to scrutiny and review by the public. In the context of the Konstytucja RP, transparency is a critical principle that should be upheld by those in power. This article will highlight some of the best practices that public authority may use to promote transparency and accountability.
Firstly, adopting a proactive approach to open government is an effective way to enhance transparency. This means that public officials should work diligently to make as much information available to the public as possible. They should publish reports and other public documents in a timely and accessible manner, making sure that they are available online and provide links to additional resources. By doing so, they create a culture of transparency and accountability, where the public is informed, and the government is held accountable for its actions.
Secondly, the use of open data policies can significantly contribute to transparency in public institutions. In recent years, there has been a growing trend of governments worldwide to publish non-sensitive data proactively. Data such as financial reports, spending data, and government contracts, among others, are usually the target of open data policies. The goal of these policies is to make government information more accessible and to enable citizens to analyze and assess government performance.
Thirdly, conducting public consultations can help bridge the gap between the government and citizens, which also contributes to transparency. Public consultations are an essential tool for proactive citizen participation in the decision-making process. By involving the public in the decision-making process, public officials can be more accountable and responsive to the needs of the population. Public consultations also demonstrate that the government is committed to transparency, and it values the input of its citizens.
Fourthly, the implementation of a public records law can help to promote transparency in government institutions. This law allows for public access to records and information held by the government. By making records and information publicly available, governments can increase transparency and accountability. The public records law also ensures that public officials cannot hide information that may be embarrassing, controversial, or inconvenient.
In conclusion, transparency is a critical principle in any modern democracy. By fostering transparency, the government can improve trust and confidence in its institutions, and this can significantly enhance democratic values. The examples provided in this article are effective ways to promote transparency and open government, and these practices should be integrated into everyday governance. Furthermore, the implementation of these practices should be accompanied by robust mechanisms for accountability and citizen participation. Ultimately, this is where the true power of transparency lies – in the ability to ensure that public officials are accountable and responsive to the needs of the people they serve.
Wnioski – rola zasady transparentności i jawności w budowaniu demokratycznego państwa prawa.
Transparentność oraz jawność, jako reguły prawa, odgrywają kluczową rolę w budowaniu demokratycznego państwa prawa. Stanowią one fundament etyki władzy w Polsce, kładąc jednocześnie nacisk na kwestię odpowiedzialności, przejrzystości i obiektywności działania organów władzy publicznej.
Zasada transparentności oznacza, że organy władzy publicznej są zobowiązane do udostępnienia obywatelom informacji, dotyczących funkcjonowania państwa i podejmowanych przez nie decyzji. Z kolei zasada jawności przewiduje, że działania organów władzy publicznej oraz ich decyzje powinny być publiczne, co oznacza, że mają one zagwarantowane możliwie szerokiej obserwacji i kontroli. Szersze zastosowanie tych norm w praktyce politycznej zapewnia obywatelom kontrolę nad organami władzy, co stanowi istotę demokracji.
Warto zauważyć, że zasada jawności stała się ostatnio przedmiotem intensej politycznej dyskusji w Polsce. Państwo polskie przyjęło bowiem przepisy bardzo restrykcyjne w zakresie dostępu do informacji publicznej, co z kolei spowodowało szereg kontrowersji i protestów społecznych. Dotyczyły one przede wszystkim kwestii niepowszechnego charakteru informacji i łamania tutaj zasady jawności. Warto podkreślić, że co prawda, konstytucja RP gwarantuje dostęp obywatelom do informacji publicznej, jednakże traktowanie tej zasady w sposób jednoznacznie pozytywny wymaga odpowiednich procedur legislacyjnych i wykonawczych.
Wśród korzyści płynących z zastosowania zasady jawności w polityce, na pierwszy plan oczywiście wybija się kontrola nad organami władzy, co sprzyja wzmacnianiu praw obywateli. Równocześnie należy podkreślić jeszcze drugi aspekt tego problemu – kształtowanie opinii publicznej. Dzięki jawności działań organów władzy publicznej, obywatele mogą poznawać kulisy funkcjonowania państwa. W ten sposób środki masowego przekazu mogą transformować wiele problemów politycznych w kwestie, z którymi ludzie muszą sobie radzić.
Zasada transparentności i jawności, w kontekście działania organów władzy publicznej, stanowi zatem jedną z podstawowych wartości kierunku demokratycznych państw prawa. Pełne stosowanie tej zasady wymaga przede wszystkim wprowadzenia odpowiednich narzędzi kontrolnych, zupełnie nowych procedur i działań, umożliwiających obywatelom pełne korzystanie ze swych praw i rozwijanie własnych potentatłw obywatelskich. W ten sposób zasadzie transparentności i jawności nadaje się doniosłość dla powszechnej i skutecznej kontroli nad organami władzy publicznej, a prawo konstytucyjne stanowi tutaj niezbędną podstawę ochrony tej wartości.
